Jeden z najbardziej istotnych procesów, które wpływają na wygląd i funkcjonalność różnego rodzaju opakowań, to sztancowanie. Co to jest? Otóż proces ten polega na precyzyjnym wycinaniu, zginaniu lub formowaniu materiału, zazwyczaj z użyciem specjalnie zaprojektowanych narzędzi. Oczywiście, sama definicja to jedno, ale aby naprawdę zrozumieć, na czym polega, warto przyjrzeć się temu procesowi bliżej.
Co to jest sztancowanie?
Sztancowanie to czynność introligatorska, która polega na wykrawaniu z arkusza papieru, kartonu lub tektury pożądanej formy. Zazwyczaj cechuje się ona skomplikowanym kształtem, którego nie można uzyskać stosując standardowe krojenie na gilotynie introligatorskiej. Proces ten jest najczęściej spotykany w produkcji opakowań, gdzie precyzyjne cięcie i zginanie materiału, zwłaszcza sztancowanie papieru, jest kluczowe do stworzenia opakowań o optymalnych funkcjach użyteczności i atrakcyjnym wyglądzie. Składane opakowania kartonowe, kartki świąteczne o oryginalnych kształtach, notesy teleadresowe z otworami, które odkrywają poszczególne litery to tylko niektóre z produktów, które powstają w wyniku sztancowania. Aby w pełni zrozumieć, na czym polega proces sztancowania, warto w pierwszej kolejności poznać jego rodzaje.
Rodzaje sztancowania
Drukarnie stosują cztery rodzaje sztancowania. Przyjrzyjmy się im bliżej:
- sztancowanie płytowe — polega na użyciu specjalnej płyty lub płaskiej matrycy z wyciętymi kształtami. W połączeniu z tłocznikiem do wycinania kształtów ten rodzaj sztancowania wykorzystuje się do produkcji opakowań, etykiet, czy innych produktów z płaskich arkuszy materiału;
- sztancowanie rotacyjne — w tym przypadku do wycinania kształtów stosowany jest obracający się cylindryczny tłocznik. Metoda ta jest efektywna w przypadku dużych nakładów i prostych kształtów. Dlatego też wykorzystuje się ją do produkcji takich produktów jak etykiety na rolkach;
- sztancowanie laserowe — do wycinania precyzyjnych i skomplikowanych wzorów wykorzystuje się wiązkę laserową. Dlatego też ten rodzaj sztancowania stosuje się szczególnie do wykonywania etykiet, opakowań i innych produktów cechujących się szczegółowymi detalami;
- sztancowanie przelotowe (kowalskie) — stosowany przy produkcji bardzo dużych nakładów. W związku z tym wykrojniki muszą być wykonane z bardzo dobrych materiałów, aby cechowały się dużą wydajnością i odpornością na zużycie.
W ten sposób przechodzimy do bardzo ważnego elementu w procesie sztancowania — wykrojników.
Czym są wykrojniki i gumy na wykrojniku?
Wykrojnik to narzędzie służące do wycinania określonych kształtów z arkuszy materiałów. Jego kluczowe elementy to noże tnące, deska (lub płyta) oraz noże bigujące:
- noże tnące — odpowiadają za wycinanie kształtów z danego materiału, więc zazwyczaj posiadają ostre krawędzie umożliwiające precyzyjne wycinanie. Są rozmieszczone na powierzchni wykrojnika zgodnie z kształtem, który ma zostać uzyskany;
- deska (płyta) – jest to powierzchnia wykonana z trwałego materiału, czyli przeważnie z drewnianej sklejki lub tworzywa sztucznego, na której zamontowane są noże tnące;
- noże bigujące — umożliwiają wykonanie rowków, dzięki którym łatwiej jest później zginać dany materiał wzdłuż określonych linii. Są umieszczone na wykrojniku obok noży tnących.
Na wykrojnikach znajdują się gumy, które pomagają w równomiernym rozkładzie nacisku, chronią ostre krawędzie narzędzi tnących przed zbyt dużym naciskiem oraz poprawiają jakość cięcia. Najczęściej stosuje się gumki standardowe o dobrej elastyczności i absorpcji nacisku. Wykorzystuje się również gumki z warstwą klejącą, tłoczące, antystatyczne lub z dodatkami wzmacniającymi.
Sztancowanie krok po kroku
Sztancowanie obejmuje kilka etapów, które zaczynają się od projektu. Po pierwsze, tworzy się wykrojnik, określając dokładny kształt i rozmiar elementów, które mają zostać wycięte. Następnie należy odpowiednio ustawić parametry maszyny i umieścić materiał pod prasą, gdzie wykrojnik przecina go z dużą siłą. Proces ten może być automatyczny lub półautomatyczny, w zależności od rodzaju maszyny i złożoności projektu. Podczas sztancowania mogą pojawić się błędy mające wpływ na jakość i efektywność produkcji. Mogą to być pękające bigi, zadziorki, nieprecyzyjne wycinanie, przesunięcia materiału, czy też nierówne naciski. Aby wyeliminować tego typu błędy, w pierwszej kolejności należy sprawdzić ustawienia maszyny. Może to być również spowodowane zużytymi narzędziami wycinającymi. Dlatego też regularna konserwacja i wymiana narzędzi pomagają utrzymać ich skuteczność.
Podsumowanie
Sztancowanie to technika, która wyróżnia się szybkością, powtarzalnością i możliwością tworzenia unikalnych form, dodając produktom wyjątkowy charakter. Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani tego typu usługą, zapraszamy do Maxprint. Nasza drukarnia Gorzów oferuje najwyższej jakości druk opakowań. Wykonamy opakowania jednostkowe, które z pewnością spełnią Państwa oczekiwania.